از دیرباز تا کنون قالیبافی به عنوان یک هنر چشم نواز ایرانی به شمار می آید. هنری که به تدریج از سطح یک پیشه فراتر رفته و امروز نامش در میان زیباترین هنر های جهان به چشم می خورد. چه بسیار طراحان و بافندگانی که با خلق دستبافته های زیبا ، این تابلوی عشق و هنر را جزیی از فرهنگ کشورمان کردند. با گذر زمان فرش های ماشینی نیز در صنعت فرش بافی جا باز کردند. این مصنوعات به دلیل ارزان بودن و بعضا تنوع و کیفیت تصاویر، بسیار مورد توجه قرار گرفتند و همین امر سبب شد که این صنعت روز به روز در کشور گسترش یابد و امروزه با پیشرفت تکنولوژی شاهد تولید انواع فرش های 1500 شانه نیز باشیم. شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که منظور از شانه فرش چیست. در این نوشتار قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم و درباره تاثیر آن در کیفیت فرش گفتگو کنیم.
شانه فرش چیست؟
برای تمام انواع تخته فرش فارغ از نوع ماشینی یا ابریشم دو نوع تراکم تعریف می شود. این نوع تراکم مربوط به عرض و طول آن می باشد. تراکم عرضی را با شانه تعریف می کنیم؛ و به معنای این است که در هر یک متر از عرض فرش چه تعداد گره وجود دارد.
تراکم طولی فرش هم تعداد گره ها در یک متر از طول فرش را تعیین می کند. حال تعداد ریشه در یک متر مربع از فرش تعریف می شود. به عنوان مثال اگر فرشی دارای 350 گره در عرض و 1000 گره در طول باشد ، تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر مربع از حاصل ضرب این دو عدد به دست می آید که برابر با 350000 می باشد.
تاثیر شانه در تعیین کیفیت فرش
باید به این نکته توجه داشت که همواره تعداد تراکم ها از شانه فرش بیشتر است. تراکم فرش به ضخامت و سفتی و استحکام فرش مربوط می شود. حال آنکه شانه فرش ریز نقشی و ظرافت فرش را تعیین می کند. به عنوان مثال فرش 700 شانه نسبت به 1000 و 1200 از ظرافت و لطافت کمتری برخوردار است. به همین نسبت هزینه ی کمتری هم برای آن باید پرداخت کرد. این نوع فرش به دلیل اینکه دارای تراکمی حدود 2550 می باشد ، ضخامت بالایی هم دارد. هر چقدر که تعداد شانه بالاتر می رود تراکم آن نیز افزایش می یابد.
به طور استاندارد تراکم باید حدودا سه برابر شانه فرش باشد زیرا در دستگاه های جدید فرش بافی در ازای هر ردیف از گره های فرش سه ردیف پود استفاده می شود. پس برای محاسبه ی تراکم فرش باید تعداد گره هایی که در یک متر از طول فرش موجود است را در عدد سه ضرب کرد.
فرش های 1200 شانه نسبت به فرش 1000 تراکم بیشتری دارد و سفت تر است. این نوع فرش به دلیل ریز بافتی بیشتر زیباتر است و به فرش دستباف شباهت بیشتری دارد. البته با وجود تمام مطالبی که در بالا گفتیم قابل ذکر است که رنگ فرش ، جنس نخ و برند آن هم در تعیین قیمت فرش موثرند. الیاف به کار رفته در فرش بسیار مهم است به طوریکه که اگر شانه و تراکم فرشی بالا باشد اما در بافت آن از الیاف بی کیفیت استفاده شود ، می توان آن را یک محصول کم ارزش به حساب آورد.
البته قابل ذکر است که تفاوت انواع فرش ها به ارتفاع نخ خواب و مواد اولیه ی به کار رفته در ساخت آن هم بستگی دارد. می دانیم که انواع فرش های 700 ، 1000 و 1200 شانه از نظر وزنی چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند و وزن همه ی آنها حدود 41 تا 43 کیلوگرم است. پس با یک محاسبه ی ساده می توان فهمید فرشی که تعداد گره های بیشتری دارد ارتفاع نخ خواب در آن کمتر است.
روش های فهمیدن شانه فرش هنگام خرید آن
به عنوان مثال اگر قصد خرید یک فرش 1000 شانه را دارید یک راه این است که به پشت آن نگاه کنید. با توجه به مطالبی که پیش تر گفتیم ، یک فرش 1000 باید در هر متر 1000 گره داشته باشد. پس در 10 سانتی متر 100 گره دارد. با شمردن تعداد گره ها در 10 سانتی متر از فرش می توان به صحت مطالب گفته شده از سوی فروشنده تا حدودی پی برد.
در مورد تراکم نیز می توان با 10 برابر کردن تعداد گره های موجود در 10 سانتی متر به تراکم آن دست یافت. البته علاوه بر محاسبه ی میزان تراکم و شانه فرش ، توجه به برند آن و داشتن اطلاعات از کیفیت نخ به کار گرفته شده در بافت فرش می تواند شما را از اصل بودن محصول مطمین کند.
به طور کلی نخ به کار رفته در بافت ، نوع دستگاه بافندگی ، تراکم و شانه ، کیفیت یک قالی را تعریف می کنند.
تراکم های رایج در فرش های با میزان شانه های مختلف
فرش های 700 شانه عموما دارای تراکم 2000 تا 3000 هستند؛ البته این نوع فرش ها بیشتر با تراکم 2550 یافت می شوند. فرش های 1000 شانه به طور متداول تراکم 3000 دارند. اما در تراکم 3600 هم تولید می گردند. فرش های 1200 ، دارای تراکم 3600 می باشند. به همین ترتیب 1500 شانه دارای تراکم 4500 است.
سخن آخر
در پایان باید این نکته را مد نظر قرار دهیم که هنگام خرید فرش باید به مواردی مثل شانه فرش ، تراکم ، نوع الیاف به کار رفته در بافت و طرح و نقشه ی آن بسیار دقت کرد و با آگاهی لازم وارد معامله شد. علاوه بر این ها همه ی ما فرش ها را بنا بر نیازی که داریم انتخاب می کنیم.
به طور مثال همیشه فرش هایی که شانه و تراکم کمتری دارند برای فضاهایی مثل آشپزخانه و یا راهرو ها بسیار زیباتر به چشم می آیند. در مقابل فرش هایی با شانه های بالاتر مناسب اتاق های نشیمن می باشند. پس با دقت به این موضوع باید بهترین و مناسب ترین انتخاب را داشته باشیم.
برای خرید فرش 1200 شانه ، 1000 شانه و 700 شانه اکسیر ، به وبسایت یا فروشگاه رسمی اکسیر در ایران مال مراجعه کنید. کیفیت بالا و تنوع بی نظیر اکسیر شما را شگفت زده خواهد کرد.
