در حال حاضر صنعت تولید و بافت فرش ماشینی به صنعتی پویا و خلاق تبدیل شده است. هر روز فرش هایی با طرح ها ، رنگ ها و تراکم های مختلف تولید و بازار مصرف عرضه می شوند. در هنگام خرید فرش علاوه بر انتخاب رنگ و طرح فرش باید به معیارهای دیگری مانند تراکم فرش و شانه آن توجه کنید. این دقت و توجه می تواند شما را در انتخاب گزینه درست و بهتر کمک کند.
البته ممکن است بسیاری از افراد با مفاهیمی مانند تراکم و یا شانه آشنایی نداشته باشند و یا این که ندانند دقیقا مفهوم این عبارات چیست. در این نوشتار قصد داریم درباره تراکم فرش و تفاوت آن با شانه فرش اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم.
تشخیص تراکم فرش
به طور کلی می توان گفت که هر تخته فرش ماشینی و یا دستباف دارای دو نوع تراکم متفاوت است که هر کدام ویژگی های خاصی را در بافت فرش ایجاد می کند. در حالت کلی تراکم فرش به دو نوع طولی و عرضی قابل تقسیم است.
آنچه که به عنوان تراکم فرش شناخته می شود در حقیقت تراکم طولی آن است . این نوع میزان و تعداد گره و ریشه بافته شده را در هر متر مربع از طول فرش نشان می دهد. البته در فرش های دستبافت به علت ریز نقش بودن و ظرافت قابل توجه آن ها ، میزان آن بر حسب هر 7 سانتی متر سنجیده می شود.
برای درک بهتر مفهوم تراکم و تشخیص تراکم فرش ماشینی ، فرض کنید که تراکم یک فرش معادل 2700 گرفته باشد. در این صورت متوجه می شویم که در هر یک متر مربع از طول فرش ، تعداد 2700 گره و یا ریشه بافته شده است.
در بازار فرش تراکم های مختلف 600 ، 700 ، 800 ، 1000 ، 1700 ، 2550 ، 2700 و 3000 شانه برای بافت فرش در نظر گرفته می شود.
شانه فرش چیست؟
همان طور که بیان شد فرش ها از تراکم طولی و عرضی برخوردار اند. نوع عرضی آن نشان دهنده شانه هر فرش است و بیانگر تعداد گره و ریشه در هر متر مربع از عرض فرش ماشینی است. به عبارت دیگر در فرشی 1200 شانه ، در هر متر مربع از عرض فرش تعداد 1200 گره یا ریشه بافته شده است.
در حال حاضر فرش ها بر اساس میزان شانه به 500 شانه ، 700 ، 1000 و 1200 شانه تقسیم می شوند. البته بهترین کیفیت مربوط به فرش 1200 شانه است؛ اما قیمت بالاتری نیز دارد.
برای انتخاب و خرید فرش 1200 شانه ، از محصولات فرش اکسیر دیدن کنید.
محاسبه تعداد گره در فرش
با توجه به تعریفی که از شانه و تراکم ارائه شد ، برای محاسبه تعداد گره در هر فرش باید میزان تراکم و شانه آن را بدانیم. به طور مثال اگر تراکم 3000 باشد و تعداد شانه ( تراکم عرضی ) معادل 700 باشد ، میزان مجموعه گره های فرش در هر متر مربع معادل 3000 در 700 گره است. این عدد معادله 2100000 گره می شود که رقمی قابل توجه است.
7 ویژگی فرش با تراکم بالا
- فرش عمر طولانی تری دارد.
- در صورتی که شانه و تراکم فرش بالا باشد ، ظرافت قالی به میزان قابل توجهی بالا می رود و به آن فرش دستبافت گونه می گویند.
- به دلیل ظرافت ، نقش های ریزتر و شلوغ تر در فرش به کار می رود و زیبایی آن را دو چندان می کند.
- در این نوع فرش الیاف ظریف و ریزی به کار می رود و از حدود هشت رنگ در بافت فرش استفاده می شود.
- انسجام و فشردگی بین گره های فرش به میزان زیادی افزایش می یابد و مقاومت فرش نیز نسبت به سایر فرش ها بیشتر است.
- تراکم بالا باعث می شود که فرش تبدیل به کالایی لوکس و فاخر شود و کیفیت و قیمت بالاتری داشته باشد.
بهترین تراکم فرش ماشینی
در حال حاضر فرش های مختلف با تراکم های متفاوتی تولید و بازار عرضه می شوند. در بافت و ایجاد تراکم فرش نیز روش های متفاوتی استفاده می شود. اما آنچه باعث اولویت یک فرش نسبت به نوع های دیگر می شود ، میزان تراکم آن است.
یک راه آسان و سریع برای تشخیص تراکم فرش این است که فرش هایی با تراکم بالا عمدتا از نقش های ریز و شلوغ تری برخوردار هستند. فرش های 500 شانه تراکم زیادی ندارند و امکان بافت نقش های ریز در آن ها وجود ندارد. اما اگر فرش دارای تراکم بالایی باشد ، تصاویر چهره انسان ، حیوانات و نقش های ریز به راحتی در آن ها بافته می شود و تصاویر کاملا شفاف و زنده خواهند بود.
در میان فرش های مختلف، فرش 1200 شانه بیشترین تراکم را دارد. در این فرش شانه فرش 1200 گره است و تراکم طول آن 3600 گره است. مجموعه گره های طول و عرض در یک متر مربع از این نوع فرش معادل 4 میلیون و 320 هزار گره خواهد بود. این تعداد از گره در هر متر مربع به معنای ظرافت چشمگیر و زیبایی بالای فرش خواهد بود. به همین دلیل به فرش های 1200 شانه فرش دستباف گونه نیز می گویند.
انواع تراکم فرش
هر فرش دارای چندین نوع تراکم است که هر کدام از آنها ویژگی خاصی در فرش ماشینی ایجاد می کنند. در ادامه با برخی از این تراکم ها آشنا می شویم:
- پودی
تراکم پودی نقش بسیار مهمی در ثبات فرش هنگام شستشو دارد. به عبارت دیگر هرچه میزان تراکم پودی بیشتر باشد ، فرش سفت تر خواهد بود. در این صورت فرش کمتر دچار مشکلاتی مانند چروک شدن ، تا خوردن و جمع شدن می شود.
- عرضی (شانه)
این تراکم نیز با نمره شانه ماشین بافندگی کاملا یکسان است. با شمارش تعداد نخ های خاب در هر متر مربع از عرض فرش می توان نمره شانه فرش را به دست آورد.
- گره
با احتساب و ضرب تعداد گره در طول و عرض یک متر مربع از فرش میزان گره های یک متر مربع فرش ماشینی به دست می آید. اگر این تعداد گره را بر تعداد پود تقسیم کنیم ، میزان تراکم گره به دست می آید. به طور مثال در فرش 1200 شانه که سه پود دارد و تراکم پودی آن 3600 است ، میزان تراکم گره به صورت زیر محاسبه می شود:
تراکم گره (3600 * 1200) / 3= 1440000
- خاب فرش
این نوع نیز بیانگر تعداد ردیف های نخ خاب در هر متر مربع فرش ماشینی است. برای اندازه گیری میزان تراکم خاب فرش باید تعداد ردیف های نخ خاب در یک متر مربع از طول فرش را شمارش کنیم. برای این کار تعداد ردیف های این خاب را در هر 10 سانتی متر از طول فرش می شماریم و بعد عدد به دست آمده را در ده ضرب می کنیم.
- فنی و تجاری
با توجه به اینکه چندین نوع تراکم داریم ، آنچه که در بازار تجاری و رقابتی اهمیت دارد ، میزان تراکم خاب و شانه فرش است. این دو تراکم در صنعت فرش ماشینی بیشترین کاربرد را دارد و مورد توجه قرار می گیرد.
کلام پایانی
در هنگام خرید توجه به شانه و تراکم فرش راه کاری برای انتخاب گزینه های بهتر است. با آگاهی از این دو مفهوم در صنعت فرش ماشینی می توانید فرش مناسب تر و با کیفیت تر را انتخاب کنید. مسلما هر چه میزان تراکم و شانه فرش بیشتر باشد ، فرش از کیفیت بیشتری برخوردار است و درخشندگی و ظرافت بالاتری دارد. البته این موضوع را هم در نظر داشته باشید که در این صورت فرش قیمت بالاتری هم خواهد داشت.
